ملاقات با کوچکترین سیارات

سازمان فضایی اروپا یا اِسا تصمیم دارد برای نخستین‌بار با سیارکی دوتایی ملاقات کند. این طرح قرار است با اجرای مأموریتی به نام هِرا (Hera) عملی شود و این‌گونه رکود کوچک‌ترین سیارک کاوش شده نیز شکسته ‌شود. مقصد این مأموریت، سیارک دوتایی دیدیموس (Didymos) است که سیارکِ کوچک‌تر آن به اندازۀ‌ هرم بزرگ مصر است. این طرح برای اجرا در سال ۱۴۰۲/۲۰۲۳ برنامه‌ریزی شده و اکنون در مرحلۀ بررسی و منتظر تأییدیۀ سازمان فضایی اروپاست.

سیارک بزرگ‌تر این دوتایی دیدیموس نام دارد و قطر آن ۷۸۰ متر است. سیارک کوچک‌تر، که مانند قمر به دور دیدیموس می‌گردد، دیدیمون (Didymoon) نام دارد و قطر آن فقط ۱۶۰ متر است. این سیارک دوتایی به دلیل اندازۀ کوچکش برای آزمایشی دفاعی در برابر برخورد سیارک‌ها به زمین انتخاب شده است. این آزمایش با مشارکت سازمان‌های اِسا و ناسا انجام خواهد شد. قرار است در سال ۱۴۰۰/۲۰۲۲ فضاپیمایی به نام دارت (DART) با سیارک دیدیمون برخورد کند تا مدار چرخش آن را به دور دیدیموس تغییر دهد. هدف از انجام این آزمایش بررسی امکان انحراف سیارک از مدار با برخورد فضایی به آن است. فضاپیمای دارت را ناسا ساخته است و هدایت آن را به عهده دارد.

فضاپیمای هِرا پس از برخورد، در سال ۱۴۰۴/۲۰۲۶، اطلاعات کلیدی‌ای از دیدیموس، که از روی زمین دسترس‌پذیر نیست، به دست خواهد آورد. این اطلاعات شاملِ جرم دیدیمون، مشخصات سطح آن و شکل دهانه‌ای که برخورد دارت ایجاد کرده است خواهد بود. به گفتۀ پژوهشگران، این آزمایش برآورد خوبی از کارایی روش برخورد برای منحرف کردن سیارک به دست می‌دهد. نتایج این آزمایش باعث می‌شود پژوهشگران درک بهتری از استفادۀ این روش برای سیارک‌های بزرگ‌تر داشته باشند و بتوانند از آن برای محافظت سیاره‌مان در برابر برخورد احتمالی سیارک‌‌ها بهره ببرند. دیدیمون به این دلیل که در گروه پرخطرترین سیارک‌های نزدیک به زمین قرار دارد برای این آزمایش مناسب است، چون سیارک‌های بزرگ‌تر از دیدیمون راحت‌تر شناسایی می‌شوند و سیارک‌های کوچک‌تر در مسیر می‌سوزند و آسیب کمتری می‌رسانند؛ اما سیارکی به اندازۀ دیدیمون می‌تواند کل سیارۀ ما را ویران کند!

قرار است در مأموریت هرا کاوشگرهایی روی این دو سیارک فرود آیند که با اندازۀ کوچک و گرانش ضعیف آن‌ها بسیار پرچالش خواهد بود. دیدیموس با سرعت زیاد و هر دو ساعت یک بار به دور خود می‌چرخد. فرود در استوای آن به دلیل سرعت چرخش زیاد و گرانش ضعیف ممکن نیست و باید در نزدیکی قطب‌های آن صورت گیرد. گرانش سیارک دیدیمون یک میلیونیومِ گرانش زمین است و سرعت فرار از آن فقط شش سانتی‌متر بر ثانیه تخمین زده شده است. این احتمال وجود دارد که کاوشگر فرود آمده دوباره به فضا بازگردد، به همین دلیل به برنامه‌ریزی بسیار دقیق نیاز دارد.